Bu yıl itibariyle güneş paneli üreticileri tarafından tetiklenebilecek gümüş talebi önemli seviyelerde sıçrama yaşarak gümüşün esnek olmayan arzını zora sokabilir.

Güneş enerji endüstrisinden gelen güncel rakamlara bakıldığında gümüş talebinin önemli seviyelere sıçrama gerçekleştireceği görülüyor. Güneş enerji sektörünün talep etmeye devam ettiği gümüş miktarı öylesine artış göstermiş olabilir ki Gümüş Enstitüsü’nün birkaç ay önce yayınlamış olduğu talep rakamları güncelliğini yitirmiş olabilir.

 

Güneş enerji sektörü her yıl toplam gümüş talebinin %12’sini tek başına kullanmak istiyor. Bu miktar geçtiğimiz yıl 140 milyon ons gümüşe denk geliyordu. Bu yıl güneş enerjisi sektörünün 160 milyon ons gümüş değerli metaline ihtiyaç duyduğu görülüyor. Önümüzde yıl ise talebin dramatic bir şekilde hızlı artış göstereceği tahmin ediliyor.

Gümüş talep senaryosuna bakıldığında bu konuda iki ana faktörünün henüz tam olarak bu senaryoya yansıtılmadığı görülüyor. Birincis şu anki projeksiyonlar yeni güneş panel kurulumlarının hacim ve hızını göz ardı etmekte ve küçümsemekteler. Oysaki güneş enerjisinin çok ucuz olması ve kurulumun hızlı ve kolay olması sebebiyle kolaylıkla ek elektrik üretimi sağlanabilmekte ve başlı başına durum gümüş kullanım talebini önemli seviyelerde artıracaktır.

 

Çin küresel ölçekte güneş enerji panel üretiminde dünya pazarına hakim konumda. Tek başına Çin güneş enerji panelinde küresel üretim kapasitesinin %80’ini karşılamaktadır. Çin’in aynı zamanda yerel pazarda güneş panellerini yoğun olarak kullandığını ve bu kurulumları çok sayıda ve hızlı bir şekilde gerçekleştirdiğini belirtmek gerekir.

Bloomberg yaptığı araştırmalara göre 2023 yılı sonu itibariyle Çin’in 2021 yılına kıyasla kurulumunu yaptığı güneş enerji panellerinin üç katını kurmuş olacak. Bu rakamlar çok büyük rakamlar. Bu sebeple başlangıçta öngörülen 160 milyon ons gümüş talebinin çok da gerçeği yansıtmayabileceği gerçek talebin belki de 180 -200 milyon ons gümüş seviyelerinde olacağını göreceğiz.

 

Gümüş talebi projeksiyonlarında dikkat edilmesi gereken ikinci faktör ise güneş panellerinde değişen yapı ve teknoloji. Günümüzde kullanılan baskın güneş paneli teknolojisi pasifleştirilmiş verici ve arka temas (PERC) hücresidir. Ancak bu tasarımın yerini daha verimli bir teknoloji almaktadır : Tünel oksit pasifleştirilmiş kontak (TOPCon) ve heteroeklem (HJT) yapılar.

 

Güneş panellerinde uygulanan bu tasarımsal ve teknolojik değişiklik ek verimlilik sağlarken daha fazla gümüş kullanımını getirir. Geleneksel olarak kullanılan PERC hücreleri watt başına yaklaşık olarak 10 mg gümüş kullanırken yenilenmiş teknolojik yapıdaki TOPCon hücreler watt başına 13 mg gümüş ihtiyacı duymaktadırlar. Ayrıca HJT yapısı ise ek olarak watt başına 22 mg gümüş kullanır.

 

Güneş enerji sektörü artık bu yeni teknolojilere yönelmektedir. 2023 yılı sonu itibariyle yeni güneş enerji panel üretimlerinin %80’inin bu yeni teknoloji ile yapılacağı öngörülmektedir. Yeni teknolojiler ek enerji kapasiteleri yaratırken bu durum birim panelde %50 - %150 civarında ek gümüş kullanımını getirecektir.

Burada bahsi geçen rakamlar inanılmaz rakamlar.

 

Gümüş talebini daha doğru ölçebilmek için güneş enerji üretimine dair öngörülen verilere yakından bakalım. Uluslararası Enerji Ajansı’na göre 2021 ve 2030 yılları arasında güneşten üretilen enerji 7 kat artmış olacak. Bu her yıl güneş enerji üretiminin yaklaşık olarak %25 artacağı anlamına geliyor.

 

Bunu her yıl gümüş talebinin %25 seviyede artacağı şeklinde de okuyabiliriz. Artık neredeyse güneş enerji üretiminde toplam gümüş arzının yarısı veya %75’i sadece bu sektör tarafından talep edilse şaşırmayacağız.

 

Arz tarafına bakıldığında ise ons gümüş üretiminde 2015 yılından bu yana düşüş göze çarpmaktadır. Buna kısa vadede bir çözüm üretilemeyecek gibi görünüyor. Kısa ve orta vadede gümüş açıkları kendisini dramatik bir şekilde belli edecektir.

 

Madenciler gümüşü yer yüzüne çıkarabilmek için çok büyük çaba harcamaktadırlar ama gelinen noktada gümüşün piyasa fiyatı onları cesaretlendirmemektedir.

Madencilikte bir ons gümüşün tüm masraflarının dahil olduğu maliyet yaklaşık olarak 18 $ - 20 $ seviyesindedir. Marjinleri göz önüne aldığımızda fiyatın 23 $ - 24 $ olması makuldur. Ama unutulmamalıdır ki ekonomik bir gümüş maden kaynağı bulabilmek bazen 10 -15 yıllık bir çabayı içermektedir.

 

Ayrca üretilen gümüşün %70’i neredeyse ikincil bir ürün olarak altın, bakır gibi madenler üretilirken çıkarılmaktadır. Bu sebeple gümüş arzının piyasaya sürekliliğinin sağlanması diğer madenlerin düzenli olarak çıkarılmaya devam etmesine de bağlıdır.

 

Bu sınırlayıcı faktörler sebebiyle gümüş fiyatı yükseldiğinde ve üreticilerin yeni teşvikleri olsa bile gümüş arzı piyasalar gecikerek gelecektir. Gümüş arzı fiyata göre çok esnek değil. Örneğin kısa bir sürede ons gümüş fiyatı 30 $ seviyesine otursa ve orada birkaç yıl kalsa bile bu gümüş maden arzını artırma konusunda fazla yardımcı olamayacaktır. 

 

Gümüşte arz tarafında önemli seviyede kısıtlar mevcuttur.