Altın henüz bir iki ay öncesinde tarihi zirvesini yenileyen bir boğa koşusu yaşamışken boğalar yeniden önemli seviyede toparlama gösteriyor. Ekim ayında yaşanan boğa koşusu inanılmaz bir güç gösterisine dönüşmüş ardından kısa süreli bir fiyat düzeltmesi yaşanmıştı. 

Yaşanan boğa koşusu diğer yıllarda yaşananlardan farklılık gösteriyor. Öyle görünüyor ki spekülatif pozisyonlama veya enflasyon paniği yerine altın piyasasında küresel ölçekte yapısal bir yeniden pozisyonlama görülüyor.

 

Beş bin yıldır para olarak kullanılan altın kıymetli metali merkez bankaları tarafından sessizce biriktirilmeye devam ediyor. 

Altın henüz boğa koşusuna yeni başlıyor olabilir. 

 

Küresel para sistemi ABD dolarının baskın hegemonyası üzerine inşa edilmiş durumda. Altına yönelim bir bakıma bu hegemonyadan uzaklaşma anlamını taşıyor. 

 

Küresel işlemlerde neredeyse her uluslararası işlem ABD doları aracılığı ile ilerler. Örneğin Sudan Somali’ye petrol sattığında her iki ülke de ABD ile ticarette olmadıkları halde işlem ABD doları üzerinden gerçekleşir. Sistem öyle kurulmuştur bu durumun bir alternatifi yoktur. Küresel ticarette fiyatlama mekanizmasından tüm yerleşik sistemlere kadar ABD doları kendi hakimiyetini dayatır.

 

Bu düzenleme 1970’li yıllarda petro-dolar sistemiyle resmileştirildi. Bu ortam ABD’ye inanılmaz bir avantaj sağlamaktadır. Neredeyse her bir ülke enerji satın alımı ve uluslararası ticaret için devasa miktarlarda ABD doları tutmak durumunda kalmaktadır. Böylece ABD doları ve ABD Hazine varlıkları sonsuz bir talep görmeye devam ederken Amerika’nın para basmaya devam etmesi ekonomiye zarar vermemektedir. Normal koşullarda bir başka ülke bu kadar para basıyor olsa ülke ekonomisi felç olur.

 

Bu sistem son elli yılda hiçbir saldırıya uğramadı. Şimdiye kadar.

 

Peki, ne değişti? Henüz değişen bir şey yok aslında ama ülkeler artık çok açık bir şekilde ABD dolarının bir silah olarak kullanıldığının farkına vardı. ABD doları hakimiyetini henüz hiçbir şekilde kaybetmedi ama ülkeler artık bu durumu hassas bir şekilde hesaplamaya başladı.

 

Rusya’nın küresel SWIFT sisteminden çıkarılmış olması ABD dolarının bir silah olarak kullanıldığını gösteriyor. 

Diğer yanda dünya bir arayış içerisinde. Çin Yuan tabanlı petrol sözleşmeleri kurmaya başlayarak alternatifin geliştirilebileceğini gösteriyor. 

Polonya’dan Türkiye’ye birçok ülke merkez bankası onlarca yıldır görülmeyen miktarlarda altın satın alımlarına devam ediyor. 

 

Bu tip hareketler normal bir çeyrek dönem hazırlığından ziyade önünüzdeki on yılların stratejik hamleleri olarak kuruluyor.

 

BRICS para birimi girişimleri alternatif bir ödeme sistemi olarak devreye girebilir. Bu tabi bugünden yarına olacak bir durum değil ama bir başlangıç. Önemli olan ABD dolar hegemonyasının sallanmaya başlamış olması. Çok kutuplu bir dünyanın kurulma aşamasında parasal tarafsızlık çok değerli bir şey ve altından daha tarafsız bir varlık yok.

 

Altının son dönemki boğa koşusu çok farklı bir karaktere sahip. Bu koşu ne 1970’lerdeki enflasyonun sıçradığı döneme, ne de 2008 yılındaki finansal kriz dönemine benziyor. Bu tip ralliler genelde Batılı yatırımcıların enflasyon karşısında koruma veya krizden kaçınma adına aldıkları pozisyonlar gereği yaşanmıştı. Bu tip dönemlerde psikolojik tetikleyiciler altın varlığını sıçratmış güven yeniden tesis edildiğinde boğa koşusu sönümlenmiş ve fiyatlar normal seviyelerine yeniden oturmuştu.

 

Bu dönem yaşanan boğa koşuları daha kurumsal bir etki gösteriyor. Son dönem boğa koşusu Batı’nın yatırım talebi nispeten küçük seviyelerde kalmışken gerçekleşmişti. Bu dönemki altın fiyatı perakende panik veya ETF girişlerinden etkilenmiyor. 

Bu dönemki altın fiyat hareketi ağırlıklı olarak merkez bankalarının ve bağımsız varlık fonlarının stratejik allokasyon kararlarından ivme kazanmaktadır.

 

Altın fiyatı Ekim ayında tarihi zirvesini gördükten sonra duraklamadı veya keskin bir fiyat düzeltmesi görmedi. Bu dönemde altının kısa vadeli konsolidasyonu ardından yeniden tırmanmaya devam ettiğini gördük. Bu durum spekülatif balon davranışı değil. Bu durum daha ziyade değişen risk hesaplamalarına dayalı yeni fiyatlamayı gösteriyor.

 

ABD doları bu uzun maratonda hala şampiyon konumda ve baskın durumda. Ama her aşamada dolar yara almaya devam ediyor. 

 

Sermaye kontrolleri, siyasi istikrarsızlıklar, likidite eksikliği Yuan, Euro veya BRICS alternatiflerinin doların yerini almasını zorlaştıran başlıklar. 

 

Her bir fiat itibari para birimi, hangi ülke tarafından basılıyor oluyorsa olsun, benzer zayıflıkları taşır. Bu paralar, enflasyon ve değer kaybı yoluyla serveti sahiplerinden hükümetlere aktaran politik araçlardır. 

 

Altın bu noktada çok ayrı bir yerde durmaktadır. Altın her zaman için parasal istikrarsızlığı somut bir değere dönüştürür. 

Altın itibari para sisteminin tamamen dışındadır. Altın varlığı politik olarak kontrol edilemez. 

 

Son dönemde altın ile geleneksel risk dışı varlıklar arasındaki korelasyon zayıflama gösterdi. Altın son dönemde ABD dolar endeksi veya hisse senedi endeksleri çok güçlü olsalar da yükselişine devam etti. Altının bir kriz kalkanı yerine stratejik bir konumlama varlığına dönüşmesi onu daha cazip bir yatırım varlığına dönüştürüyor. 

 

Batı dünyasında altın varlığı için perakende katılım da gerçekleştiğinde altının boğa koşusu olgunlaşacak bir seviyeye erişecektir. 

 

Kısa vadede altın piyasasında gürültü hakim olacaktır. Altın fiyatını güçlendiren yapısal faktörler var olmaya devam ettikçe altın piyasası boğa koşusunu sürdürme potansiyelini hazırda tutacaktır. Hükümetlerin devasa borç yükleri, itibari para birimlerinin değer kaybetmesi, jeopolitik parçalanma ve riskler, parasal sistemlerin silah olarak kullanılıyor olması gibi faktörler devamlılık göstereceğe benziyor. Bu sebeple altın varlığı da değer kazanmaya devam edecektir. 

 

Bretton Woods Sistemi 27 yıl sürdü. Ardından ABD dolarının baskın olduğu fiat dolar sistemi 50 yıldır sürüyor. Ama bunun da sonu gelecek. Tarihi veriler bize gösteriyor ki hiçbir parasal düzenleme kalıcı olamamakta. 

 

Parasal manipülasyon ve politik müdahalelerin olduğu bu dönemde altın parlamaya devam ediyor. 

 

Bu maraton henüz başlamış olabilir.